Haber yazım tekniklerinin en temel birimi olan 5N1K Kuralı, haberinizi yazarken bir bütünlük oluşturmanızı sağlamak için en önemli tekniktir.
Bu kurala göre haberinizi yazarken kendinize sormanız gereken 5 soru vardır.
Bunlar sırasıyla;
Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, ve Kim tarafından
Bu sorular kaynağınızdan haberleri alırken haberi oluşturmanız gereken temel işleyiştir. Anlam bütünlüğü ve haberin içeriğini oluşturmanıza yardımcı olur.
Haber Yazım Teknikleri;
Haber yazma teknikleri beş gruba ayrılmaktadır:
1- Ters piramit tekniği
2- Düz (normal) piramit tekniği
3- Dörtgen ya da kare tekniği
4- Ters piramit tekniği ile kare tekniğinin birleştirilmesi
5- Serbest yazım şekli
TERS PİRAMİT TEKNİĞİ
Haber yazımında en eski teknik, ters piramit tekniğidir. Ters piramit tekniği, günümüzde de en çok kullanılan haber yazma tekniğidir. Bu teknikte habere yönelik bilgilerin, hedef kitlenin ilgisine göre en
önemliden daha az önemliye doğru sıralanması öngörülür. Ters piramit tekniğinde haberin 20–28 cümleden oluşturulması önerilmektedir. Bu teknikte haber iki kısımdan oluşmaktadır: Bunlar; giriş ve gövdedir.
DÜZ (NORMAL) PİRAMİT TEKNİĞİ
Düz piramit tekniği, ters piramit tekniğinin aksine ayrıntıdan başlanarak haberin en önemli unsurlarının sonda verilmesi yöntemidir. Bu teknik, olay çok önemli değilse, güncelliğini yitirmiyorsa, okurun zamanı yeterliyse, haberin yayınlanacağı alan ve süreye ilişkin sınırlama yoksa kullanılır.
DÖRTGEN YA DA KARE (KUTU) TEKNİĞİ
Ters piramit tekniğinin uygulanamayacağı durumlarda, haberi oluşturan verilerin tümü aynı önemdeyse bu durumda dörtgen ya da kare tekniğini uygulamak gerekmektedir. Dörtgen tekniğinde haber üst üste dikdörtgen bloklar hâlinde düşünülebilir. Az ve öz bilgi içeren haber girişinden sonra
haberin ayrıntıları önemi azalan bir sıra hâlinde eş değer paragraflar içinde haber gövdesinde yer alır.
Konu, açıklayıcı nitelik taşıyan eşit değerdeki paragraflar hâlinde anlatılır. Kimi zaman da haber gövdesinde olayın geçmişine ilişkin bilgi ve fikirler verilir.
TERS PİRAMİT TEKNİĞİYLE KARE TEKNİĞİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ
Ters piramit tekniği ile dörtgen tekniğinin birleştirilmesiyle oluşturulan bu teknikte, önemli ve dikkat
çekici unsurlar başta verilmekte, ayrıntılar haberin sonuna bırakılmaktadır. Bu kuralla yazılan haberin önemi girişten sonra giderek azalmaktadır. Haberi oluşturan ana olay ve olaylardan başka, haberde adı geçen kişinin tanıtılması, haberi oluşturan konunun bağlı olduğu yan kavramların açıklanması, haberde adı geçen kişilerle ilgili ayrıntılı bilgilerin verilmesi bu teknikle olmaktadır.
KONUŞMA BİÇİMİNDE HABER YAZMA TEKNİĞİ
Son yıllarda gazeteciler, haberlerini belli haber yazma tekniklerine bağlı kalmadan, içlerinden geldiği gibi ya da edebî kaygılarla farklı üsluplar geliştirerek yazmaktadır. Bu teknik, yeni ve az uygulanan bir teknik olması nedeniyle eleştiriye ve tartışmaya açıktır. Haberin anlaşılır olması kaydıyla belli kurallara bağlı kalınmadan yazılması esastır.
SERBEST YAZIM TEKNİĞİ
Belirli bir tekniği olmayan bu yazım biçimi, yukarıda bahsedilen haber tekniklerindeki sınırlamalara bağlı kalmadan ve bunların standartlarına uymadan, ancak anlaşılır olmak kaydıyla, haberin, muhabirin “içinden geldiği gibi” yazmasıdır. Son yıllarda yaygınlaşan bu tür haberler, daha fazla izlenme savaşı veren televizyonların haber programlarında yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu haberlerde izleyiciler, olayı görmüş ve yaşamış gibi haberin içine çekilmesi yönünde bir haber kurgulaması yapılmaktadır.